İstanbul Görüşmeleri: Medvedev’den “Rus Zaferi” Vurgusu

Rusya’nın ulusal güvenlik konseyinde başkan yardımcılığı görevini yürüten Dmitri Medvedev, İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmelerin amacını “hızlı ve kesin bir Rus zaferinin” sağlanması olarak açıkladı.

Eski Rusya Devlet Başkanı Medvedev, yaptığı açıklamada “İstanbul toplantıları, sadece bazı hayali şartlar üzerinde uzlaşmak için değil, hızlı zafer kazanımımız ve neo-Nazi rejiminin tamamen ortadan kaldırılması amacıyla düzenlenmiştir” dedi.

Telegram üzerinden yapılan bir paylaşımda Medvedev, Ukrayna’nın hava kuvvetlerine yönelik olası saldırılara karşılık verme gerekliliğini de vurguladı.

Rusya ve Ukrayna heyetleri, ilk buluşmalarının ardından yaklaşık iki hafta sonra, 2 Haziran’da İstanbul’da yeniden bir araya geldi.

Ukrayna, “karada, havada ve denizde en az üç ay boyunca koşulsuz ateşkes” talebini iletti.

Rusya ise, ölü savaşçıların cesetlerinin teslim alınabilmesi için “iki ya da üç günlük” bölgesel bir kısmi ateşkes önermektedir.

Ukrayna heyeti, görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, her iki tarafın da 6 bin askerin naaşlarının iade edilmesi konusunda anlaştığını ifade etti.

Rus devlet medyasına göre, Rusya, Ukrayna birliklerinin Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’dan çekilmesi durumunda tam bir ateşkesi kabul edeceklerini belirtti.

Bu bölgelerin şu anki durumu, Rusya’nın kısmi kontrolü altında bulunuyor.

Moskova, İstanbul’daki görüşmelerde, ayrıca Ukrayna’nın NATO’ya katılmayacağına dair garantiler talep etti ve Batı’nın Kiev’e sağladığı askeri desteğin sona ermesini istedi.

İstanbul’daki toplantıya başkanlık yapan Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov, bir sonraki buluşmanın Haziran ayının sonuna kadar yapılması gerektiğini belirtti.

Ayrıca, Putin ve Zelenskiy arasında yapılacak bir zirve için hazırlıkların devam ettiği konusunda iki tarafın uzlaşma içinde olduğunu kaydetti.

Görüşmelerin ardından Beyaz Saray’dan da bir açıklama geldi. Beyaz Saray sözcüsü Karoline Leavitt, eğer Rus ve Ukrayna liderleri görüşmeyi kabul ederse, Başkan Donald Trump’ın Türkiye’ye gitmeye hazırlıklı olduğunu açıkladı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Putin ve Zelenskiy ile Trump’ın bu ay sonunda İstanbul veya Ankara’da üçüncü tur toplantısına katılmalarını önerdi.

Erdoğan, İstanbul’daki ikinci görüşmeyi “son derece başarılı” olarak nitelendirdi.

Zelenski, İstanbul’daki görüşmelerin ardından, herhangi bir anlaşmanın Putin’e “ödül olarak” sunulmamasını istedi.

Çırağan Sarayı’ndaki bu kritik görüşmeye Türkiye temsilcisi olarak Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve MİT Başkanı İbrahim Kalın da katıldı.

• Rusya ve Ukrayna arasında İstanbul’da gerçekleştirilen esir takası başarıyla tamamlandı.

Tarafların Talepleri Neler?

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İstanbul’daki görüşmeler öncesinde Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta düzenlenen Bükreş Dokuzlusu Zirvesi’nde “Rusya’nın gerçek müzakere için hazırlıklı olup olmadığından emin değilim, fakat her zaman bir çözüme inanmalıyız” şeklinde konuştu.

Zelenskiy, İstanbul’daki görüşmelerin önceliklerinin koşulsuz ateşkes, esir takası ve zorla alıkonulan çocukların geri getirilmesi olduğunu vurguladı.

Ukrayna lideri, görüşmelerden sonuç alınamazsa, Batılı müttefiklerinin Rusya’ya yaptırımları artırmaları gerektiğini de sözlerine ekledi.

16 Mayıs’taki İstanbul müzakereleri öncesinde de Ukrayna, barış görüşmelerinin başlaması için bir ateşkesin zorunlu olduğunu belirtmişti.

Rusya, barış görüşmelerinin koşulsuz başlaması gerektiğini savunurken, ateşkesin müzakerelerin gelişimine bağlı olarak sağlanacağını ifade etti.

Ukrayna, müzakerelerin sonunda Rusya’nın işgal ettiği toprakları geri almak istiyor.

Kiev, gelecekte benzeri sorunlarla karşılaşmamak adına Batılı ülkelerden güvenlik garantileri talep ediyor; AB ve NATO üyelikleri ile sınırlarına yabancı güçlerin konuşlandırılmasını da beklentileri arasında bulunduruyor.

Ukrayna, Rusya’dan savaş tazminatları ile ülkesinin yeniden inşası için destek talep ediyor.

Rusya ise, 2014 yılında ilhak ettiği Kırım dahil, işgal ettiği Ukrayna’nın Donbas bölgesinden çekilmeyi planlamıyor.

Kremlin, müzakereler sonunda sağlanacak anlaşmanın Batı’nın uyguladığı yaptırımların kaldırılmasını içermesi gerektiğini belirtmektedir.

Ukrayna’nın NATO’ya katılmaması ve ittifakın Rusya için bir tehdit olmaması, Moskova’nın önceliklerinden biridir.

Heyet Başkanlığına Kimler Seçildi?

Bugünkü müzakerelere katılan Rus heyeti, Pazar akşamı İstanbul’a geldi.

Toplantıya Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in danışmanı Vladimir Medinskiy başkanlık ediyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İstanbul görüşmesi için pozisyonlarını şu şekilde özetlemiştir: “Öncelikle koşulsuz bir ateşkes sağlanmalı, ikinci olarak savaş esirleri takas edilmeli, üçüncüsü de kaçırılan çocukların geri verilmesi gerekmektedir.”

“Heyetimizi (Ukrayna Savunma Bakanı) Rüstem Umerov temsil edecektir.”

• Ukrayna’nın yeni savunma bakanı Rüstem Umerov kimdir, Türkiye ile ilişkileri hakkında neler biliniyor?

Zelenskiy, en önemli konuların yalnızca liderler tarafından çözülebileceğini ve Putin’le görüşme arzusunu dile getirmiştir.

Mayıs ayında, savaşın başlangıcından bu yana ilk görüşme için İstanbul’a gelen Zelenskiy, Putin’i orada bekleyeceğini belirtmişti.

O dönemde Orta Doğu turunda bulunan ABD Başkanı Donald Trump da, Putin’in gelmesi durumunda İstanbul’a gelebileceğini ifade etmişti.

Putin, İstanbul’a gitmeyerek, bakanlarının yer almadığı daha düşük seviyede bir heyet göndermeyi tercih etmişti.

Bu görüşmede ateşkese dair bir ilerleme sağlanamamış olsa da, esir takasında uzlaşma sağlanmış ve Mayıs sonunda iki taraftan 1000’er kişinin takas edilmesi gerçekleştirilmiştir.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz hafta Rusya ve Ukrayna’yı ziyaret ederek temaslarda bulunmuştu.

Moskova’da Rusya lideri Vladimir Putin ile görüşen Fidan, Kiev’de de Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile bir araya geldi. Fidan, “Şartlar göz önüne alındığında tarafların bir araya gelip müzakere yapmaları için bir zemine ihtiyaçları var. Bu noktada Türkiye ideal bir aracı konumundadır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.

• Trump’ın Körfez turunda öne çıkan anlaşmalar hangileri oldu?

Rusya, Ukrayna’nın %20’sini Kontrol Altında Tutuyor

Ukrayna savaşının başlangıcı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 24 Şubat 2022’de Ukrayna’nın tamamen işgal edilmesi talimatını vermesiyle gerçekleşmiştir.

Savaşın üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen, Rusya, 2014’te ilhak ettiği Kırım dâhil olmak üzere Ukrayna topraklarının yaklaşık %20’sini işgal etmeye devam etmektedir.